Ρομβία

Μηχανικό φορητό μουσικό όργανο που εισήχθη στην Ελλάδα την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα και εξέλιπε περίπου στη δεκαετία του 1980, εκτός, ίσως, κάποιων εξαιρέσεων. Συγγενές της λατέρνας με τη διαφορά ότι μπορούσε να παίξει δέκα τραγούδια αντί για εννιά. "Η ρομβία θεωρείτο γκρινιάρα, παρά το γεγονός ότι είχε πενήντα φωνές σε αντίθεση με τη λατέρνα που είχε 36 φωνές και ένα καμπανάκι" (δες). Η ρομβία έμοιαζε με πιάνο που συρόταν από τρεις τροχούς, ήταν έγχορδη, ενώ η λατέρνα ήταν κρουστή, ενώ σλανγκικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η ονοματοδοσία της: Βγήκε από λάθος ανάγνωση του ονόματος της ιταλικής εταιρείας κατασκευής της POMΒIA (με λατινικούς χαρακτήρες), το οποίο αναγραφόταν επί του οργάνου και τα τζιμάνια της εποχής το διάβασαν στα ελληνικά ως ρομβία. Κατά άλλους η επιγραφή ήταν DITTA POMBIA NOVARRA (δες). Pombia είναι, άλλωστε, πόλη του Πεδεμοντίου στην επαρχία της Ναβάρας κοντά στο Μιλάνο. Υπό των λογίων ονομαζόταν "λαϊκόν αερόφωνον" και καταδιώχτηκε κατά τη δικτατορία του Θεόδωρου Πάγκαλου το 1925.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

1. Φύσα αεράκι, φύσα με... Στην Πανεπιστημίου, στη στροφή όπου μοιάζει να 'χει σταματήσει ο χρόνος, η Αθήνα μοιάζει φιλική, σαν συγγενικό πρόσωπο. Σαν περπατάς με τα πόδια, γνωστό δεν συναντάς, γι' αυτό η παρουσία της ρομβίας στο πεζοδρόμιο της «Μεγάλης Βρεταννίας» ήταν ευχάριστο ξάφνιασμα. Στολισμένη, πεντακάθαρη με ποδιά από κόκκινη τσόχα και χρυσό σιρίτι, στην κοινή θέα το ταμείο με την είσπραξη, λίγα κέρματα και τη φωτογραφία του Αυλωνίτη, εκεί που έμπαινε το πορτρέτο της «Ωραίας του Πέραν». Οταν έπεφτε το κέρμα, μαζί με χαμόγελο, από κάποιο περαστικό, το χερούλι γύριζε πιο γοργά και η μελωδία ηχούσε ζωηρή, ζεστή, ενώ με μια μικρή υπόκλιση, ο οργανοπαίκτης ευχαριστούσε. Εχει γκριζάρει, από μικρός έβγαζε μεροκάματο με τη ρομβία και τώρα που έφυγαν οι ασπρομάλληδες και του την άφησαν κληρονομιά, γυρίζει μόνος του στο Σύνταγμα, στην Ερμού, όπου υπάρχει ακόμη κόσμος που περπατά. (Καθημερινή, 2007).
2. (Η Ρομβία, Μέντης Μποσταντζόγλου, μουσική: Μίκης Θεοδωράκης, τραγουδά ο Γρηγόρης Μπιθικότσης)

Η ρομβια Μποστ

Η ρομβία αφιχθέντος και σταθέντος στη γωνιά μελωδίας μας παράγει ευφρανθείς η γειτονιά βγαίνει πρώτον ο μπακάλης και μετά ο γαλατάς πλην αργείς εξερχομένη και πολύ το μελετάς

Χαίρε λυπηρά ρομβία,  δυστυχής είμε φεβγών και αναχωρών εν βία τη νεάνις μην ιδών.

Την επαύριον ημέραν στην γωνίαν μου σταθείς καταπλεύσας η ρομβία ήτο πάλιν αφιχθείς αηδόνες είναι ψάλλων, παραδείσια πουλιά πτερουγίζουν καρδερίνε στα ξανθά της τα μαλιά

Χαίρε εύθυμος ρομβία  η νεάνις κατελθών δήθεν πήγε διά κομβία και εθεάθη εξελθών.

3. Η Ρομβία του Σπύρου Περιστέρη.

Περιστέρης -Ρομβία